De doelstelling van de regering om de komende tien jaar honderdduizend nieuwe woningen per jaar te bouwen lijkt steeds moeilijker te realiseren. De hypotheekrente stijgt, de huizenprijzen dalen en we staan aan de vooravond van een economische recessie: het tij zit niet mee.
Daarbovenop komt dan het stikstofdossier, dat de bouw van woningen in de buurt van beschermde natuurgebieden schier onmogelijk maakt, en met de meer dan gemiddelde instroom aan asielzoekers is de woningcrisis kompleet.
De crisis beperkt zich echter niet tot de woningbouw: het maximaal belaste elektriciteitsnet, de tekortschietende watervoorziening, het krimpend aantal ziekenhuisbedden en opstoppingen in het openbaar vervoer, vormen net zo goed belemmeringen om een groot aantal nieuwe woningen te bouwen, vergezeld van de noodzakelijke voorzieningen.
De economische tegenwind en de toegenomen bureaucratie ten gevolge van de stikstofregelgeving, zullen de groei van het aantal nieuwbouwplannen belemmeren, van de marktpartijen zullen we niet veel hoeven te verwachten. Om de regeringsdoelstelling om de woningbouwproductie flink op te schalen iets meer realiteitszin te geven is mijns inziens een radicale stap nodig. In dit artikel pleit ik voor de realisatie van een totaal nieuwe stad van minimaal 500.000 woningen.
Zijn we van plan om een nieuwe spoorverbinding naar Groningen aan te leggen? Bouw een stad langs die route, zodat de lijn optimaal benut wordt. Is het electriciteitsnet in Drente overbelast? Breidt deze uit met een nieuwe stad in het vooruitzicht. Probeer noodzakelijke investeringen in de infrastructuur betaalbaar te maken door deze infrastructuur te voorzien van een grote groep nieuwe gebruikers.
Een bouwprojekt van deze schaal maakt de procedures simpeler, de romslomp per woning is veel kleiner dan een vergelijkbaar aantal losse woningprojekten zou vergen. Eenmaal goedgekeurd kunnen we weer een aantal jaren vooruit.
De stad zou in het midden van een provincie moeten liggen, niet op de grens van twee of drie provincies. De stad zou ver van beschermde natuurgebieden als de ECO-2000 moeten liggen. De stad zou, om toekomstbestendig te zijn, ruim boven de zeespiegel moeten liggen, en gevrijwaard van overstromende rivieren. Ergens tussen Eindhoven en Nijmegen? Drente?
Om de mileubelasting van een projekt van deze omvang te compenseren, moeten we groter denken dan Nederland alleen. Waarom kopen we niet een groot gebied in Roemenie, waar de illegale boskap grote delen oerbos heeft kaalgeslagen? We kunnen daar de groei van een natuurlijk bos initieren, en beschermen, als compensatie voor de milieuschade in eigen land.
De enige partij die een projekt als dit grotendeels zou kunnen organiseren is de overheid. De staat als initiator en grootaandeelhouder van een grote stad is niet zo vergezocht. Ik denk dat de woningcrisis in urgwntie vergelijkbaar is met de val van Abn-Amro of de toekomst van KLM, waar de staat grote belangen in deze bedrijven nam om hun toekomst veilig te stellen.
In een samenwerkingsverband van de nationale overheid, een provincie en meerdere betrokken gemeentes, prorail?, en eventueel pensioenfondsen, kan het proces opgestart worden, waarbij de aangesloten partijen, naar gelang hun inbreng, delen in de toekomstige opbrengst. Het projekt 'de nieuwe stad' kan, als de planningsfase afgerond is, het best op de beurs geintroduceerd worden zodat geinteresseerde beleggers de aandelen kunnen kopen.